Rozwód / Dowód z nagrań w sprawie rozwodowej
Urządzenia rejestrujące dźwięk są powszechnie dostępne, a ich wykorzystywanie staje się coraz bardziej powszechne. Rodzi się zatem pytanie, czy dowód w postaci nagrania dźwięku może być wykorzystany w sprawie rozwodowej.
Odnosząc się do powyższego zagadnienia w pierwszej kolejności wskazać należy na zasadę swobodnej oceny dowodów wyrażoną w art. 233 Kodeksu postępowania cywilnego (dalej k.p.c.). Zgodnie z powyższą zasadą Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Na tej samej podstawie Sąd oceni jakie znaczenie nadać odmowie przedstawienia przez stronę dowodu lub przeszkodom stawianym przez nią w jego przeprowadzeniu wbrew postanowieniu Sądu. Nie istnieje zatem żadna ustawowa zasada odnosząca się do oceny zebranych materiałów dowodowych przez Sąd, jak również nie ma określonych żadnych reguł według których Sąd mógłby pomijać dowody określonego rodzaju.
Artykuł 309 k.p.c. stanowi, iż sposób przeprowadzenia dowodu innymi środkami dowodowymi niż wymienione w artykułach poprzedzających określi Sąd zgodnie z ich charakterem, stosując odpowiednio przepisy o dowodach. Z powyższego wnika, iż ustawodawca dopuszcza możliwość dopuszczenia dowodów innych, niż tylko te wyraźnie wskazane w k.p.c. Kodeks postępowania cywilnego do dowodu z nagrań odnosi się także bezpośrednio w art. 308. Zgodnie ze wskazanym artykułem dowody z innych dokumentów niż wymienione bezpośrednio w kodeksie, w szczególności zawierających zapis obrazu albo obrazu i dźwięku, Sąd przeprowadza stosując odpowiednio przepisy o dowodzie z oględzin oraz o dowodzie z dokumentów. Istotne zastosowanie będzie miał tutaj art. 248 k.p.c. zgodnie z którym każdy obowiązany jest przedstawić na zarządzenie Sądu w oznaczonym terminie i miejscu dokument znajdujący się w jego posiadaniu i stanowiący dowód faktu istotnego dla rozstrzygnięcia sprawy, chyba że dokument zawiera informacje niejawne. Z powyższego wynika, że normy k.p.c. nie ograniczają możliwości przeprowadzenia dowodu z nagrań. Koniecznym jednak jest, aby Sąd dokonał wnikliwej i krytycznej analizy takich dowodów. Jest to uzasadnione faktem, iż istnieją techniczne możliwości manipulowania i zniekształcania informacji w nich zawartych.
Powyższe uwagi odnoszą się również do spraw rozwodowych. Dodatkowo wskazać należy, iż istnieje także możliwość dopuszczenia dowodu z nagrań wykonanych bez zgody osoby nagrywanej. Zgodnie z art. 159 ust. 2 Prawa telekomunikacyjnego zakazane jest zapoznawanie się, utrwalanie, przechowywanie, przekazywanie lub inne wykorzystywanie treści lub danych objętych tajemnicą telekomunikacyjną przez osoby inne niż nadawca i odbiorca komunikatu. Tym samym nie ma przeciwwskazań do utrwalania, przechowywania czy przekazywania takich informacji zarówno przez nadawcę, jak i odbiorcę komunikatu.
Także w orzecznictwie wskazywana jest możliwość dopuszczenia dowodu z nagrań. Sąd Apelacyjny w Pozwaniu w wyroku z dnia 23 stycznia 2013 roku (sygn. akt I ACa 1142/12) wskazał, iż nie ma zasadniczych powodów do dyskwalifikacji dowodu z nagrań rozmów telefonicznych, nawet jeżeli nagrań tych dokonywano bez wiedzy jednego z rozmówców. Sąd Najwyższy natomiast, w wyroku z dnia 25 kwietnia 2003 (sygn. akt IV CKN 94/01), wskazał że w procesie rozwodowym w zakresie wykazania winy w rozkładzie pożycia małżeńskiego służyć może także nagranie rozmów prowadzonych przez strony, nawet jeżeli tych nagrań dokonano bez wiedzy jednej z nich i w okresie trwania faktycznej separacji małżonków.
Wobec powyższego, jednoznacznie wskazać należy że możliwe jest przeprowadzenie dowodu z nagrań w sprawie rozwodowej. Przepisy Kodeksu postępowania cywilnego nie zakazują bowiem takiej możliwości. Wręcz przeciwnie – jednoznacznie odnoszą się do możliwości przeprowadzenia takiego dowodu. Nie uzależniają one także dopuszczenia przedmiotowego dowodu od uprzedniej zgody, czy poinformowania osoby nagrywanej.